Yaptığı ilk, doğru ve önemli saptama, Merkezi Türkiye Koleji konusunda çok az sayıda kimsenin araştırma inceleme çalışması yapmış olması. Benim bildiğim, Faruk Taşkın Merkezi Türkiye Kolejinde okutulan dersler üzerine bir master tezi yazdı. Şimdi ise, doktorasını yine Merkezi Türkiye Koleji üzerine yapıyor. Onun dışında da aklı başında kimse bu konuda tez yazmadı.
Kennedy’nin tezi, bilimsel lisanla yazıldığı için çok bilmediğim kelime var, gayet ağdalı ve uzun cümleler içeriyor. Yani, okuyup anlamaya çalışırken zorlanıyorum. Cümleler uzun olduğu için, başını anlamaya çalışırken, sonunu kaybediyorum falan. Bu zorlukları aşıp anladıkça, daha keyif duyarak okuyorum ve kentimin tarihini Kennedy’nin kaleminden öğreniyorum.
Judd Kennedy, Merkezi Türkiye Koleji tezine şöyle güzel bir giriş yazmış: Amerika, belki de Ortadoğudaki petrol yatırımlarını desteklemek amacı ile 1820 den 1959’za kadar Büyük Suriye, Türkiye, Irak ve İrandaki misyoner çalışmalarına 400 milyon dolar harcadı. Bu çalışma Amerikan Board Heyetinin Yurtdışı Şubesi tarafından Ortadoğudaya gönderilen Amerikan misyonerleri tarafından gerçekleştirildi. Maalesef Amerikan Board heyetinin bölgedeki etkileri geniş anlamda hala bilinmemektedir. Şimdiye kadar, çok az sayıda tarihçi bu konuda inceleme ve araştırma yapmıştır.
Misyonerler, John Fairbank’e göre Amerika’nın tarihindeki görünmez adamlardır. Misyonerlerin Amerikanın içindeki ve dışındaki etkileri gerekli şekilde anlaşılmamış; bu konuda gerekli araştırma; karşılaştırmalı gözlem yapılmamıştur. Ayrıca misyoner çalışmalarının ülkelerin kültürel yapısına etkisinin olup olmadığı da bilinmemektedir. Bu ifade, özellikle Türkiye ve Büyük Suriye’deki Amerikalı misyonerlerin genel durumlarına bakınca doğru olduğu anlaşılır. Arap dünyasında bir ideloloji ve kurumsallığın geliştirilmesi gerçekleşmemiştir.
Beyrut Amerikan Kolejinde bahsettiğimiz konular hakkında çalışma yapanlar daha çok Protestan misyonerlerin çalışmalarını anlatırken, konuyu irdelemek yerine, karalama başlığı altında politik sonuçlar elde etmeye yönelmişlerdir. Birçok Protestan tarihçi ise, Amerikan misyonerlerini aklamak; melek gibi suçsuz göstermek yoluna gitmiştir. Başka bir gurup ise, Protestan Misyonerleri emperyalizmin hain, insanlıktan nasibini almamış maşaları olarak göstermeye gayret etmiştir. Ortadoğudaki Amerikan eğitim kurumları, özel acendası olanların hedefi haline gelmiş, ve tek taraflı incelemenin en ağır darbesini yemiştir. Gerçekte ise Amerikalı misyonerler bu düşüncelerden uzakta, kurumlarını geliştirmek için çalışmalarını basite indirgemişler ve kolay anlaşılır bir değerler dizini kurmuşlardır. Misyonerler hem günahkar, hem de melekler kadar saftırlar.
Amerikan Board Heyeti, zamanının en büyük kurumlarından biridir. Ancak, arzulanan kadar ilerliyememiş ve açıkcası ideolojiye bir model olamamıştır. Bu tez içinde ben, bu tür yargıları göz ardı edip, size Amerikan Board’un daha gerçek bir resmini çizeceğim. Bu çalışmada misyonerlerin kendi görevlerini nasıl görüp tanımladıklarını, bazan çelişkilerle örtüşen misyoner hareketlerini nasıl dengelediklerini anlatacağım. Son yüzyıl içerisinde misyonerler incil öğretilerini yayabilmek için ellerinden ne geliryorsa esirgemediler.
Bu tezin iki yönü var: 1) Misyonerlerin kurduğu eğitim kurumlarının yönetim şekline taze bir bakış açısı getirilmesine katkıda bulunmak. 2) Misyonerler tarafından kurulan Antep’teki Merkezi Türkiye Koleji-daha sonra Halep Koleji olur- hakkında kısa ama gerçek açıklamalarda bulunmak. Bugüne kadar tarihçiler bahsettiğim kuruluşlar hakkında doğru karar veremedikleri gibi okulu hep gözardı ettiler.
Tezi anlamaya ve anladıklarımı aktarmaya devam edeceğim.
Yazarın diğer yazıları: http://www.ayfertuzcuunsal.com/ adresinde
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder